Μειωμένο κόστος λειτουργίας
Στη λειτουργία μιας εγκατάστασης, ο βιομηχανικός φωτισμός υπεισέρχεται ως ζήτημα σε διάφορους προβληματισμούς, όλοι εκ των οποίων έχουν οικονομική διάσταση, άμεση ή έμμεση. Η βελτίωσή του αποτελεί μια επένδυση που “αποδίδει” και το προσδοκόμενο όφελος είναι σημαντικό τόσο σε απόλυτα οικονομικά μεγέθη όσο και έμμεσα, μέσω της αύξησης της απόδοσης των εργαζομένων.
Ο Βιομηχανικός Φωτισμός είναι ένα λειτουργικό κόστος που μπορεί να μειωθεί
Το άμεσο κόστος του βιομηχανικού φωτισμού συνίσταται από
τις εξής παραμέτρους:
- κόστος αγοράς της καταναλισκόμενης ενέργειας
- κόστος συντήρησης και περιοδικής αντικατάστασης των φωτιστικών σωμάτων και
- κόστος αγοράς ανταλλακτικών ή αποκατάστασης ζημιώνενώ υπάρχουν και έμμεσα κόστη, όπως το κόστος που συνεπάγεται η αδυναμία εκμετάλλευσης των παραγωγικών δυνατοτήτων του χώρου εξαιτίας των εργασιών συντήρησης ή αποκατάστασης βλαβών.
Η βελτίωση του συστήματος φωτισμού μπορεί να οδηγήσει σε μειώσεις στο κόστος λειτουργίας καθότι επεμβαίνει και στις τρεις παραπάνω παραμέτρους. Διατηρώντας τις ίδιες απαιτήσεις σε φωτεινή ένταση (Lumens), απλή αντικατάσταση των φωτιστικών σωμάτων με συστήματα φυσικού φωτισμού Suntracker μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του συντελεστή απόδοσης (luminous efficacy, σε Lm/KWh) και να επιφέρει σημαντικές μειώσεις στο κόστος. Η μείωση αυτή μπορεί να είναι από 16-30% ή σε κάποιες περιπτώσεις και μεγαλύτερη, ανάλογα με το σχεδιασμό και τη συνεκμετάλλευση φυσικού φωτισμού.
Βιομηχανικός Φωτισμός και Παραγωγικότητα
Ο βιομηχανικός φωτισμός είναι αποδοτικότητα.
Η αποδοτικότητα των εργαζομένων σε ένα βιομηχανικό περιβάλλον σχετίζεται με την ποιότητα του φωτισμού μέσα από μία αλυσίδα κλιμακωτών συσχετίσεων που διαμορφώνουν την ποιότητα, το ρυθμό και το τελικό αποτέλεσμα στην εκτέλεση ενός καθήκοντος. Βελτίωση του φωτισμού και προσαρμογή του στα χαρακτηριστικά του ανθρώπου και του εργασιακού καθήκοντος οδηγεί με βεβαιότητα σε αύξηση της απόδοσης και κατά συνέπεια σε αυξημένη παραγωγικότητα. Οι παράμετροι που καθορίζουν την απόδοση των εργαζομένων σε σχέση
με το φωτισμό είναι:
α. Οπτική Απόδοση
Το ανθρώπινο μάτι μπορεί να αναγνωρίσει πολλά περισσότερα χρώματα και σκιές κάτω από το φως της ημέρας από ό,τι κάτω από το τεχνητό φως. Το φυσικό φως αυξάνει επίσης την αντίληψη του βάθους καθώς και την περιφερειακή όραση. Όταν οι εργαζόμενοι μπορούν να δουν καλύτερα, αποδίδουν καλύτερα. Έρευνες στο πεδίο έχουν επισημάνει ότι βελτίωση στην οπτική απόδοση ενός εργαζομένου μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση από 7-30% στην παραγωγικότητα του καθήκοντος που επιτελεί αλλά και σε μείωση ποσοστού ελαττωματικών προϊόντων από 18-90% (!) ανάλογα με την υπάρχουσα κατάσταση.
β. Οπτική Άνεση
Η απουσία επαρκούς φυσικού φωτισμού με βεβαιότητα οδηγεί σε οπτική κόπωση. Ως συνέπεια τούτου, μακροπρόθεσμα, μπορεί να επέλθει μείωση της οπτικής οξύτητας των εργαζομένων. Βραχυπρό θεσμα δε, οδηγεί σε ενοχλήσεις στα μάτια (τσούξιμο, πόνο), πονοκεφάλους αλλά και έλλειψη όρεξης για εργασία (πόσο περισσότερο δε και παράπονα, εντάσεις κ.τλ. που διαταράσσουν το εργασιακό περιβάλλον). Η πηγή της οπτικής κόπωσης μπορεί να αναζητηθεί σε μία σειρά παραγόντων που σχετίζονται με την ποιότητα του φωτισμού. Πέραν του προφανούς, που συνιστά η μικρότερη της απαιτούμενης φωτεινής έντασης, o κακός φωτισμός μπορεί να οφείλεται και σε ένα φωτιστικό σύστημα που δημιουργεί έντονες αντανακλάσεις, σκιές ή/και θαμβώσεις, αν η πηγή ή η αντανάκλαση του φωτός κατευθύνεται απευθείας στα μάτια των εργαζομένων. Σε ειδικές δε εργασίες και δή σε καθήκοντα αυξημένων οπτικών απαιτήσεων, η οπτική κόπωση αναιρεί την ίδια την ικανότητα του εργαζομένου να εκτελέσει επαρκώς το καθήκον καθαυτό. Για παράδειγμα, στον οπτικό έλεγχο ποιότητας βαφής επιφανειών (τυπικός σε χαλυβουργίες, βιομηχανίες παραγωγής λευκών συσκευών, αυτοκινητοβιομηχανίες κ.ά.), όπου το καθήκον είναι τέτοιο που ο χειριστής εκμεταλλεύεται τις αντανακλάσεις επάνω σε μια επιφάνεια προκειμένου η διαφορά λαμπρότητας να του φανερώσει επιφανειακές ατέλειες, η οπτική κόπωση επέρχεται εκθετικά ως προς το χρόνο. Σε πολλές περιπτώσεις ο αριθμός των λαθών αυξάνεται σημαντικά έπειτα από 2 μόλις ώρες και καθ’ όλη την υπόλοιπη διάρκεια της βάρδιας, αυξανόμενος με το χρόνο. Βελτίωση της ποιότητας φωτισμού επιφέρει τόσο παράταση του παραγωγικού χρόνου εκτέλεσης του καθήκοντος, όσο και ουσιαστική βελτίωση του αποτελέσματος. Η χρήση συστήματος Suntracker μόνο
θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει. Μια σωστά σχεδιασμένη παρέμβαση οδηγεί σε φωτισμό που είναι κατάλληλος για την απρόσκοπτη εκτέλεση κάθε καθήκοντος, αυξάνοντας το χρόνο παραγωγικής εργασίας και εξαλείφοντας όλους τους παραπάνω παράγοντες που επιφέρουν μειωμένη αποδοτικότητα, λάθη και προβλήματα ποιότητας
γ. Εγρήγορση, Κίνητρα & Εργασιακή Ικανοποίηση
Η επίδραση του λαμπερού φυσικού φωτισμού στον άνθρωπο και η αίσθηση της ικανοποίησης και της ευεξίας είναι ένα γενικότερο συμπέρασμα που απαντάται εντός και εκτός εργασίας. Αυτό από μόνο του έχει ευθεία συνέπεια στη διάθεση για εργασία, στην αποδοτικότητα και στο κίνητρο που βρίσκεται εσωτερικά σε κάθε εργαζόμενο. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις που
συσχετίζουν την αυξημένη εγρήγορση με την επιμήκυνση του χρόνου πριν επέλθει η κόπωση. Όταν ο βιομηχανικός φωτισμός είναι επαρκής, η εγρήγορση των εργαζομένων είναι μεγαλύτερη σε διάρκεια, ενώ και η υπνηλία είναι σαφώς χαμηλότερη, κάτι που συνιστά μεγαλύτερη αποδοτικότητα. Τέλος, ο αυξημένος φωτισμός έχει επίδραση στο εργασιακό στρες. Αν και το στρες οφείλεται πρωτίστως σε ψυχολογικούς παράγοντες, εντούτοις έχει παρατηρηθεί ότι η προσομοίωση σε συνθήκες λαμπρότητας καλοκαιρινού καιρού (δηλαδή ηλιοφάνειας) μπορεί να εξισορροπήσει σε κάποιο βαθμό τη διαφορά που παρατηρείται σε κλειστούς χώρους, ειδικά το χειμώνα.
Βιομηχανικός φωτισμός και ασφάλεια
Στην ασφάλεια της εργασίας και κυρίως σε βιομηχανίες υψηλής επικινδυνότητας, πολλά ατυχήματα θα είχαν αποφευχθεί, αν υπήρχε καλύτερος φωτισμός. Για παράδειγμα, σε έρευνα που έγινε στη Γαλλία και σε δείγμα 81.000 εργατικών ατυχημάτων, διαπιστώθηκε ότι το 1/4 περίπου από αυτά είχε αποδοθεί στην κακή ποιότητα του ηλεκτροφωτισμού. Μεταξύ των κυρίων αιτιών ατυχημάτων που σχετίζονται με τον τεχνητό φωτισμό, συναντάμε:
α. Φωτισμός μειωμένης έντασης σε σχέση με τις απαιτήσεις του καθήκοντος σε ταχύτητα και λεπτομέρεια στην εκτέλεση
β. Κακός φωτισμός που αφήνει “τυφλά σημεία”
γ. Κακός προσανατολισμός φωτός που αφήνει σκιές, δημιουργεί αντανακλάσεις ή θαμβώσεις κ.ά.
Με την εφαρμογή του συστήματος φυσικού φωτισμού Suntracker, η πρόληψη είναι προφανής. Η μείωση των ατυχημάτων, όσο σοβαρά και να είναι, οδηγεί αυτόματα σε μείωση του απουσιασμού ή των σταματημάτων στην παραγωγή και στη διατήρηση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας που μόνο θετικές επιπτώσεις έχει στην αποδοτικότητα των εργαζομένων
Ιστορικά, επικράτησε η
πρακτική των εργοστασίων χωρίς παράθυρα, καθώς εθεωρείτο ως ιδανικός τρόπος για την εξασφάλιση της δημιουργίας ενός πιο καθαρού, χωρίς σκόνη εργασιακού περιβάλλοντος. Οι σχετικές μελέτες έδειξαν ότι το φυσικό φως στα εργοστάσια μπορεί να επηρεάσει τη φυσιολογική και ψυχολογική υγεία των εργαζομένων σε αυτά.
Η Σουηδία κατασκεύασε το πρώτο υπόγειο, χωρίς παράθυρα εργοστάσιο το 1946 και διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι στα εργοστάσιά τους ανέπτυξαν πολλά προβλήματα υγείας. Υπήρξαν πολλές καταγγελίες εργαζομένων σχετικές με φαινόμενα κόπωση, πονοκεφάλους, και γενικότερα δημιουργήθηκε μια έντονα αρνητική στάση απέναντι στο γεγονός έλλειψης φυσικού φωτισμού (Robbins 1986).
Επίδραση στην ανθρώπινη φυσιολογία
Πλήθος μελετών έδειξε ότι σε εργοστάσια χωρίς παράθυρα παρουσιάζονται περισσότερες περιπτώσεις εργαζομένων με πονοκεφάλους, λιποθυμίες, και ασθένειες σε σχέση με τα εργοστάσια που διαθέτουν παράθυρα (Plant 1970). Επιπροσθέτως, το κόστος των προϊόντων που παράγονται σε εργοστάσια χωρίς παράθυρα είναι αυξημένο λόγω του χαμένου χρόνου από την κακή υγεία των εργαζομένων
Εξέταση (Hathaway, et al.1992) του αίματος των εργαζομένων σε ένα υπόγειο, χωρίς παράθυρα εργοστάσιο απέδειξε ότι υπήρχε σχέση μεταξύ των προβλημάτων υγείας και της έλλειψη υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας. Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εργαζόμενοι σε εργοστάσια χωρίς παράθυρα παρουσίασαν αυξημένη διαπερατότητα των τριχοειδών αγγείων του δέρματος, μειωμένη δραστηριότητα των λευκών αιμοσφαιρίων, και αυξημένες καταρροϊκές λοιμώξεις και κρυολογήματα [σε σύγκριση με τους εργαζόμενους σε εργοστάσια με παράθυρα].
Μελέτες από τον Trysin σε υπόγεια εργοστάσια της Σουηδίας διαπίστωσε ότι τα επίπεδα φωτισμού επηρέαζαν αρνητικά τους εργαζομένους (Collins 1975). Σύμφωνα με την μελέτη, οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να λαμβάνουν μεγαλύτερες περιόδους ανάπαυσης σε χώρους με φυσικό φωτισμό ή σε εξωτερικό χώρο.
Ψυχολογική υγεία
Στη μελέτη του για εργασιακά περιβάλλοντα χωρίς παράθυρα το 1964, ο Pritchard παρουσίασε τις «εκθέσεις σχετικά με τους εργαζομένους» διευθυντών προσωπικού, οι οποίες ανέφεραν ισχυρισμούς για την υγεία τους. Οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονταν για εκδηλώσεις συμπτωμάτων κλειστοφοβίας και εργασιακού στρες λόγω της απουσίας παραθύρων στον χώρο εργασίας τους.
Μια μελέτη που περιελάμβανε την εξέταση αίματος 100 εργαζομένων σε υπόγειους χώρους, χωρίς την παρουσία φυσικού φωτισμού, έδειξε ότι σε διάστημα οκτώ ετών δεν υπήρξε μεταβολή στην κανονική κατάσταση του αίματος, αλλά διαπίστωσε ότι η ψυχική υγεία των εργαζομένων παρουσιαζόταν ευαίσθητη (Collins 1975)
Σε άλλα ευρήματα σχετικά με την ψυχολογική ευεξία των εργαζομένων σε εργοστάσια χωρίς παράθυρα, ο FD Hollister διαπίστωσε ότι οι συνθήκες ήταν τόσο επιζήμιες για την ψυχολογία των εργαζομένων, με αποτέλεσμα να τους οδηγήσει σε μια προσπάθεια αναζήτησης προσωπικών λύσεων με σκοπό την επίτευξη επαφής με το εξωτερικό περιβάλλον.. Ο Hollister δήλωσε «… οι εργαζόμενοι έσπασαν τόσα πολλά πάνελ τοίχου που κατέστη αναγκαίο να προβλεφθεί κάποια οπτική επαφή με τον έξω κόσμο.» Μετά την εξέταση της επίδρασης των εργοστασίων χωρίς παράθυρα στην υγεία των εργαζομένων, αυτοί οι τύποι εργοστασίων θα πρέπει χρησιμοποιούνται μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που είναι απαραίτητες για ένα καθαρότερο περιβάλλον.