ΠΡΑΣΙΝΗ ΔΟΜΗΣΗ
O όρος Πράσινη Δόμηση αναφέρεται στην διαδικασία εκείνη κατασκευής και χρήσης, η οποία είναι φιλική προς το περιβάλλον και αποδοτική ως προς την χρήση πόρων καθ ‘όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός κτιρίου.
Ο στόχος της κατασκευής των πράσινων κτιρίων είναι η ελάττωση της συνολικής επίδρασης του δομημένου περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία και το φυσικό περιβάλλον
Σχεδιασμός κτιρίων και βιώσιμη ανάπτυξη
Η Πράσινη Δόμηση συγκεντρώνει μια σειρά από πρακτικές, τεχνικές και ικανότητες ώστε αρχικά να μειώσει και τελικά να εξαλείψει τις επιπτώσεις των κτιρίων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.
Σε πολλές περιπτώσεις η Πράσινη Δόμηση εκμεταλλεύεται τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) π.χ. χρήση φυσικού φωτισμού μέσω παθητικών και ενεργητικών ηλιακών συστημάτων.Υπάρχουν δύο βασικοί στόχοι του αειφόρου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού:
-Tα κτίρια θα πρέπει να συνεισφέρουν θετικά στην ψυχολογική και σωματική ευεξία των ενοίκων
– θα πρέπει να συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά την διάρκεια του κύκλου ζωής τους.
Οι τεχνολογίες βιώσιμου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που έχουν εφαρμοστεί μέχρι σήμερα, καθώς και οι σχετικές μελέτες του κλάδου έχουν αποδείξει ότι οι προσεγγίσεις αυτές μπορούν να συμβάλουν θετικά προς την κατεύθυνση της μείωσης του οικολογικού αποτυπώματος των κτιρίων.
Δημιουργώντας υγιή κτίρια – H σημασία της ευεξίας των ενοίκων
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά δόμησης ενός κτιρίου, από την χημική σύνθεση των δομικών υλικών του μέχρι τον προσανατολισμό και τα χαρακτηριστικά των ανοιγμάτων του, μπορούν να επηρεάσουν την ευεξία των ενοίκων.
Ιδιαίτερα κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν άμεσο αντίκτυπο, επηρεάζοντας ακόμα και την διάθεση των ενοίκων. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι ένα κτίριο είναι υπερβολικά κρύο, ώστε να προκαλέσει ακόμα και ασθένεια, είναι χαρακτηριστικό που γενικά δεν περνάει απαρατήρητο.
Ομοίως, η παρουσία λαμπρού φωτισμού σε ένα χώρο έχει επίσης άμεσο αντίκτυπο, προκαλώντας ευχάριστα αισθήματα.Από την άλλη πλευρά, ορισμένα χαρακτηριστικά του κτιρίου είναι δύσκολο να εντοπιστούν και οι επιπτώσεις τους στην υγεία μπορεί να γίνουν εμφανή μόνο μετά από χρονιά σε έκθεση σε αυτά, όπως τα καρκινογόνα υλικά όπως ο αμίαντος.
Ο ρόλος του φυσικού φωτισμό στην πράσινη δόμηση και η επίδραση του στον άνθρωπο
Οι άνθρωποι επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό φως καΙ ζουν προσαρμοζόμενοι στις ημερήσιες και εποχιακές αλλαγές της ηλιοφάνειας.Η επίδραση
του φωτός στους ανθρώπους περιλαμβάνει ένα αίσθημα ενεργητικότητας και θετικής διάθεσης στις περιπτώσεις ηλιοφάνειας και μια αίσθηση υποτονικότητας, σε συνθήκες συννεφιασμένου ουρανού.
Το φυσικό φως επηρεάζει επίσης την ικανότητα ανάληψης συγκεκριμένων καθηκόντων. Το φυσικό φως επηρεάζει τον κιρκαδικό ρυθμό, το μέσο δηλαδή της διεξαγωγής των σωματικών λειτουργιών που επηρεάζουν την θερμοκρασία του σώματος, τον ύπνο και τις ορμονικές αλλαγές.
Στον άνθρωπο, το κιρκαδικό ρυθμό είναι διάρκειας 25 ωρών και συνεχώς επαναφέρεται για να ταιριάζει με το εικοσιτετράωρο της ημέρας με την έκθεση σε επίπεδα φωτισμού των 2.500 lux για μικρά χρονικά διαστήματα ή 1.200 lux για τουλάχιστον τρεις ώρες.
ΦΥΣΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ – ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Στόχοι κατά τον σχεδιασμό για φυσικό φωτισμό Παράμετροι σχεδιασμό για την αξιοποίηση του φυσικού φωτισμο
Οι γενικότερες κατευθύνσεις κατά τον σχεδιασμό ενός κτιρίου είναι αλληλένδετες με τη διαμόρφωση των επιπέδων φυσικού φωτισμού στο εσωτερικό του. Η θέση του στο οικόπεδο, το σχήμα του και η γεωμετρία των εσωτερικών χώρων, το ποσοστό των διαφανών στοιχείων του κτιρίου, ο προσανατολισμός και τα χαρακτηριστικά των ανοιγμάτων δεν καθορίζουν μόνο τον χαρακτήρα, την αισθητική και τη λειτουργικότητα του κτιρίου, αλλά επηρεάζουν σημαντικά την ποσοτική στάθμη κσι την ποιότητα του φυσικού φωτισμού στους εσωτερικούς χώρους.
Η σχέση του οπτικού περιβάλλοντος και της αρχιτεκτονικής διαμόρφωσης του κτιρίου είναι σύνθετη και πολυεπίπεδη. Εξαρτάται καταρχάς από την χωροθέτηση του κτιρίου, η οποία προσδιορίζει ουσιαστικά τη διαθεσιμότητα του φυσικού φωτός στην όψη του κτιρίου. Κατόπιν τα διαφανή στοιχεία του κελύφους προσδιορίζουν την ποσότητα του φωτούς που μπορεί να εισχωρήσει στο κτίριο, ενώ τα αδιαφανή στοιχεία θα καθορίσουν τον τρόπο που αυτό κατανέμεται στις εσωτερικές επιφάνειες.
Τα ανοίγματα οροφής
Τα ανοίγματα οροφής εφαρμόζονται συνήθως στους ανώτερους ορόφους κτιρίων με μεγάλη περίμετρο, τα πλευρικά ανοίγματα των οποίων δεν επαρκούν για το φωτισμό των εσωτερικών χώρων. Η διαστασιολόγηση τους, η επιλογή του αριθμού και της θέσης τους στην οροφή του χώρου εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα του φυσικού φωτός στο εξωτερικό περιβάλλον και τις ανάγκες του χώρου σε φωτισμό.Κατά κανόνα τα ανοίγματα οροφής επιτρέπουν την διείσδυση περισσότερου φυσικού φωτός σε σχέση με τα πλευρικά, επειδή στις συνθήκες νεφοσκεπούς ουρανού η φωτεινότητα στο ζενίθ του ουράνιου θόλου είναι τριπλάσια σε σχέση με τη φωτεινότητα στον ορίζοντα. Ο άνωθεν φωτισμός κατανέμεται ομοιόμορφα στο χώρο, παρέχοντας καλύτερες οπτικές συνθήκες. Επιπλέον, η θέση τους ελαχιστοποιεί την πιθανότητα σκίασης τους από εξωτερικά εμπόδια ή εσωτερικές διατάξεις, μεγιστοποιώντας την εκμετάλλευση του φυσικού φωτός.
ΕCO–AΡΧΙΤEΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ
Ο σχεδιασμός με γ
νώμονα τον φυσικό φωτισμό έχει άμεση σχέση με την κατανάλωση ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος. Η αντικατάσταση του τεχνητού φωτισμού με φυσικό όχι μόνο μειώνει την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά συμβάλει περαιτέρω στην εξοικονόμηση της ενέργειας μέσω του περιορισμού των εσωτερικών θερμικών κερδών κατά τη θερινή περίοδο.
schiphol 1Από σχετικές μελέτες έχει προκύψει ότι το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται για το φωτισμό και τη λειτουργία των ηλεκτρικών συσκευών ενός εξαώροφου κτιρίου γραφείων κατά τη διάρκεια της ζωής του (75 έτη) υπερβαίνει το συνολικό κόστος κατασκευής του.
Μάλιστα, εάν υιοθετηθούν συστήματα εκμετάλλευσης του φυσικού φωτισμού, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας μειώνεται κατά περίπου 60%. Παράλληλα, είναι αξιοσημείωτο ότι το 46,5% της ολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στις ΗΠΑ διατίθεται για το φωτισμό των δημόσιων κτιρίων και των γραφείων.
ΤΕΧΝΗΤΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ
Η κατανάλωση ενέργειας για φωτισμό αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης σε παγκόσμιο επίπεδο (19% της ηλεκτρικής κατανάλωσης) με αυξητική τάση.
Σύμφωνα με την διεθνή, ευρωπαϊκή και Ελληνική εμπειρία, μελέτες και στρατηγικές, το δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας είναι πολύ σημαντικό, τόσο από μεμονωμένες, αλλά, κυρίως από ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στο σύστημα φωτισμού, ιδιαίτερα σε κτήρια του τριτογενή τομέα.Το βασικότερο όφελος ενός ενεργειακά αποδοτικού συστήματος φωτισμού είναι η εξοικονόμηση ενέργειας, η οποία μπορεί να επιτευχθεί:
είτε με μείωση της εγκατεστημένης ισχύος δηλ. αποδοτικότερα συστήματα ή/και βελτιωμένος σχεδιασμό
είτε/και με μείωση του χρόνου λειτουργίας δηλ. προσωπική ευαισθητοποίηση ή/και υιοθέτηση συστημάτων ελέγχου.
Επί πλέον, βελτιώνονται οι συνθήκες οπτικής άνεσης και αισθητικής του χώρου και αυξάνεται η παραγωγικότητα, ενώ μειώνεται και το κόστος συντήρησης, λόγω της αυξημένης διάρκειας ζωής αλλά και απόδοσης των νέων συστημάτων φωτισμού.
Η εξοικονόμηση ενέργειας από το σύστημα φωτισμού επιδρά επίσης και στην κατανάλωση για θέρμανση και ψύξη με την μεγαλύτερη επίδραση σε κτήρια νοσοκομείων και γραφείων.Ενδεικτικά, στις ΗΠΑ η αναβάθμιση των συστημάτων φωτισμού (και η συνεπαγόμενη εξοικονόμηση) μπορεί να μειώσει μέχρι 30% τα φορτία ψύξης στις πιο θερμές περιοχές (Advanced Lighting Guidelines 2003, New Buildings Institute) ενώ είναι σημαντική και η μείωση των φορτίων αιχμής.
Ο σχεδιασμός του φωτισμού πρέπει να ικανοποιεί ατομικές (οπτική άνεση, ικανότητα εκτέλεσης της δραστηριότητας, χρωματική απόδοση, ευεξία, επιδράσεις όχι άμεσα σχετιζόμενες με ορατή ακτινοβολία [UV, IR, συχνότητα , φασματική κατανομή]) , κοινωνικές (κόστος, συντήρηση, ασφάλεια, παραγωγικότητα) και περιβαλλοντικές (ελάττωση περιβαλλοντικών επιδράσεων, εξοικονόμηση) απαιτήσεις.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΦΩΤΙΣΜΟ
Το International Energy Agency εξέδωσε μια δημοσίευση, σύμφωνα με την οποία τα υφιστάμενα κτίρια είναι υπεύθυνα για περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας και για το 24% της παγκόσμιας εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα.
Ο φωτισμός αντιστοιχεί στο 19% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρισμού παγκοσμίως και στο 14% σε ευρωπαϊκό επίπεδο. (CELMA and ELC, σύνδεσμοι της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας Φωτισμού).
Στην Ευρώπη περίπου το 50% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού σε κτίρια του τριτογενή και δημόσιου τομέα αφορά τον φωτισμό.